Omdat ik nu weer een jong paard op stal heb staan leek het mij leuk om te schrijven over de ontwikkeling en belastbaarheid van het jonge paard.
Ik heb door de jaren heen heel wat paarden om mij heen zien sneuvelen die te jong, te zwaar  en op een verkeerde manier belast werden met als onomkeerbare schade aan het lijf, vroegtijdige beëindiging  van de wedstrijd carrière en torenhoge veearts kosten tot gevolg.
Dit is natuurlijk iets wat iedere paardeneigenaar wil voorkomen maar ik denk dat er nog veel gebrek aan kennis is over hoeveel een jong paard nog in ontwikkeling is en wat voor schade verkeerde training kan aanrichten.

Een goed ontwikkeld en gezond lijf begint al bij het veulen. Dit artikel gaat vooral over de ontwikkeling en belastbaarheid van het paard vanaf ongeveer 3 jaar.
Ik ga er in dit stuk vanuit dat het jonge paard als veulen de juiste voeding en genoeg vrije beweging heeft gehad. Dus dat de basis ontwikkeling van het lijf goed is.

Groei van het jonge paard

We weten en zien allemaal dat een veulen en jong paard veel groeit. Binnen de eerste 3 jaar groeit het paard tot ongeveer 95% van zijn totale lichaamsgewicht en bereikt hij zo ongeveer 92% van zijn volwassen hoogte.
Dan zien we meestal ook nog wel dat het paard tot een jaar of 5/6 nog wel wat in centimeters groeit en volwassener in zijn lijf wordt maar wist je dat er paarden zijn die pas met een jaar of 8 zijn uitgegroeid?

Groeischijven

Tijdens de groei worden de botten langer en groter.
Een bot kan langer en groter worden doordat er aan de uiteinden van ieder bot een groeischijf zit.
De groeischijf zorgt voor de aanmaak van nieuwe kraakbeencellen die zich uiteindelijk omzetten tot botcellen. Belangrijk om te weten is dat kraakbeen veel kwetsbaarder is dan bot.
Door het hele lijf zitten groeischijven. Niet alleen in de benen maar ook in de heupen en ruggengraat.
Op elke ruggenwervel zitten zelfs meerdere groeischijven.

Als het paard is uitgegroeid dan verbenen ook de groeischijven. Dan is het paard volledig uitgegroeid. Men noemt dit het sluiten van de groeischijven.
De groeischijven sluiten zich niet allemaal op hetzelfde moment. Dit gebeurd van onder naar boven op verschillende leeftijden (vanaf de hoeven tot de ruggengraat).
Het hoefbeen is met de geboorte al gesloten en zo sluiten alle groeischijven in zijn benen in de loop van zijn eerste 4 levensjaren.
De groeischijven in zijn wervelkolom beginnen zich pas met 5,5 jaar te sluiten. Dit begint bij zijn ruggengraat en hals en als laatste sluit de atlas zich.
Bij een klein paard sluit de atlas zich op z’n vroegst met een jaar of 6. Hoe groter het paard , hoe langer het duurt voordat alle groeischijven zich sluiten.
Een paard rond de 1.70 zal niet voor zijn 8ste levensjaar zijn uitgegroeid
Ruinen en hengsten lopen iets achter op de ontwikkeling van een merrie. Zij doen er over het algemeen 6 maanden langer over om te vol groeien.

Hoefbeen- geboorte
Kroonbeen- geboorte tot 6 maanden
Kootbeen- 6 maanden tot 1 jaar
Pijpbeen- Ong. 18 maanden
Voorknie- 18 maanden tot 2 jaar
Spaakbeen en ellepijp- 2,5 tot 3,5 jaar
Opperarm- 3 tot 3,5 jaar
Schouderblad- 3,5 tot 4 jaar
Spronggewricht- 3,5 tot 4 jaar
Scheenbeen- 2,5 tot 3 jaar
Dijbeen- 3 tot 4 jaar
Bekken – Heup 3 tot 4 jaar
De rest ontwikkeld zich tot 5 jaar
Wervelkolom- vanaf 5,5 jaar

Spieren, banden, pezen

Doordat de botten langer worden moeten de spieren, banden en pezen meerekken.
Omdat het paard niet iedere dag even snel groeit en omdat soms de botten soms te snel groeien voor het oprekken van de spieren en pezen, kan het paard een wat wisselend beeld geven.
De ene keer ziet hij er al best volwassen en stabiel uit en een tijdje later kan hij weer een hele slappe indruk geven.
Ook moeten de spieren en pezen getraind worden om de gevraagde arbeid aan te kunnen. Bij overbelasting hebt je kans op peesblessures.

Overbelasting en verkeerde training

Nu we een weten dat het lijf van het jonge paard nog volop in ontwikkeling is, is het oppassen dat je niet het groeiproces verstoord door overbelasting en verkeerde training.
Een te zware belasting van onvolgroeide botten kan de groeischijven beschadigen, wat weer een onomkeerbaar effect heeft op de ontwikkeling het bot. Er gaan meer nieuwe kraakbeencellen verloren dan er door het lichaam kan worden aangemaakt.
Verstoor je dit proces dan heb je kans op vervelende aandoeningen als bv. artrose, spat en hoefkatrolontsteking.

De rug van het paard is zeer gevoelig voor overbelasting. Het paard is er van nature niet op gemaakt om een ruiter te dragen.
Als je de rug gaat belasten met ruitergewicht dan komt er druk op de wervels en op de rug zelf.
Om het ruitergewicht te kunnen dragen moet het paard zijn rug iets omhoog brengen. Het paard brengt zijn rug omhoog door zijn buikspieren aan te spannen maar die zijn bij een ongetraind paard nog niet goed genoeg ontwikkeld om het ruitergewicht lang te dragen.
Omdat te compenseren zal het terugvallen op pezen en ligamenten. Deze zijn daar niet voor gemaakt en bij verkeerde training is de kans op schade erg groot.
De rug zakt dan te hol waardoor je kans hebt dat de wervels gaan verschuiven. Als dit gebeurd dan komen de doornuitsteeksels, waar normaal een ruimte tussen zit,  aan de bovenkant tegen elkaar waardoor je irritaties en beschadigingen van het bot krijgt. Deze aandoening heet kissing spines.
Door de juiste training kan het paard zich zo ontwikkelen dat het sterk genoeg is om zonder schade een ruiter te dragen.

Maar moet ik dan wachten met de arbeid totdat hij helemaal uitgegroeid is?

Nee, je hoeft zeker niet te wachten tot hij helemaal uitgegroeid is. De juiste belasting stimuleert juist de ontwikkeling van het lijf.
Botmassa past zich aan aan belasting. Dus door het lijf op een goede manier te prikkelen wordt de aanmaak van gezond kraakbeen gestimuleerd.
Een paard van 8 jaar dat nog nooit iets gedaan heeft, heeft een minder sterk gestel dan een paard van 8 dat een goede opbouwende training heeft gehad.
Niet alleen een goede training is belangrijk voor het jonge paard.
Het is gebleken dat te een te zware training net zo schadelijk is als te veel op stal staan. Dus om schade te voorkomen is het heel belangrijk om een jong paard veel vrije beweging te geven.

De kunst is dus om het lijf zo te prikkelen dat het lijf langzaam kan wennen de belasting. Ik denk dat de beste investering in je paard een geduldige, goede opleiding is. Als je in zijn jonge jaren een beetje rustig aan doet dan heb je daar de rest van zijn leven profijt van.