Omdat ik de laatste tijd best vaak de vraag krijg waarom ik met een kaptoom longeer dacht ik dat het misschien wel leuk zou zijn om er het een en ander over uit te leggen.

Wat is een kaptoom?

De kaptoom is een vriendelijk en effectieve optoming om mee te longeren en je paard te gymnastiseren.
Het is een soort hoofdstel met op de neusriem drie beweeglijke ringen waar je je longeertouw, leadrope of teugels aan vast kan maken. Aan sommige kan je evt. ook een bit bevestigen.
De longe bevestig je aan de middelste ring. De 2 buitenste ringen zijn geschikt om je teugels aan vast te maken.

De meest gebruikte kaptoomen zijn de Weense en de  academische kaptoom.

De Weense kaptoom heeft een goed aansluitende, soepele neusriem met daarop de 3 beweeglijke ringen. Aan de bakstukken zit een kaakriem bevestigd om te voorkomen dat deze teveel gaat schuiven.
Deze kaptoom heeft een zeer vriendelijke inwerking en is zeer geschikt om jonge paarden kennis te laten maken met het werken aan de kaptoom.

De academische kaptoom is eigenlijk hetzelfde als de Weense maar heeft in de neusriem een flexibele metalen ketting omhuld door soepel leder.
De schakeltjes in de ketting zorgen ervoor dat de neusriem zich goed naar de neus vormt.
Deze kaptoom werkt duidelijker in dan de weense.

Met welke kaptoom je het beste kan werken hangt af van de gevoeligheid van je paard.
Zelf maak ik gebruik van de weense kaptoom en behaal daar ook met moeilijkere paarden goede resultaten mee.

De neusriem van de kaptoom hoort ongeveer 2 a 3 vingers onder het jukbeen te zitten. Doordat het neusbot naar beneden dunner wordt, wordt de inwerking sterker als je hem lager hangt.
De neusriem en kaakriem moeten zo strak dat het hoofdstel niet over het hoofd kan worden geschoven maar nog wel ruimte is om de onderkaak te bewegen.
Hangt de neusriem te laag en te strak dan kan de ademhaling worden belemmerd.

Verschil inwerking bit en kaptoom

De druk van de kaptoom werkt in op de neusbrug en de bovenkant van de schedel.
De schedel is via de atlas (eerste wervel van de hals ) verbonden met de rest van de  halswervels en die zijn weer verbonden met de rest van de wervelkolom.
Door de druk op de neusbrug kun je dus invloed uitoefenen op de gehele ruggengraat.
Daarnaast is een voordeel van de inwerking op de neusbrug is dat de gevoeligere mond ontzien wordt.

Het bit geeft de druk op de tong en de lagen (stuk waar geen tanden of kiezen zitten).
Hoe de longe ook aan het bit bevestigd is, de aanleuning zal altijd worden verstoord bij iedere inwerking.

Bevestig je de longe van de ene bit ring naar de andere of met een tussenstukje dan geef je ook druk op de buitenste ring.
Maak je de longe aan 1 bitring vast dan heb je een scheve druk en kans om het bit door de mond te trekken.
Bevestig je de longe via de ene bitring over het hoofd naar de andere bitring dan heb je ook een scheve inwerking en krijg je bij druk het notenkrakers effect. Het bit klapt dubbel en kan op de onderkaak en gehemelte een zeer onprettig gevoel geven.

Simpel gezegd werkt de kaptoom in op de bovenkaak en het bit op de onderkaak.

Om je paard aan de longe te gymnastiseren is een goede stelling een vereiste.
Om tot een goede stelling te komen moet het paard zijn onderkaak wat naar buiten plaatsen.
Omdat het bit op de onderkaak en mede de buitenste ring inwerkt zal het paard zijn onderkaak naar binnen brengen. Hierdoor is een goede stelling niet mogelijk en zal in zijn hele lijf doorwerken. Met een verkeerd gebruik van zijn lijf als gevolg.

De kaptoom werkt daarin tegen in op de bovenkaak en zijwaartse druk van het hoofd.
Het paard zal hierdoor zijn hoofd naar binnen en zijn onderkaak naar buiten brengen wat een vereiste is voor een goede stelling en buiging.
Als het paard de juiste stelling heeft aangenomen via de kaptoom dan zal deze door vloeien door de rest van zijn lijf en een goede buiging aannemen. Hierdoor zal het paard zijn bovenlijn (vooral de lange rugspier) los kunnen laten en voorwaarts neerwaarts gaan lopen.
Er komt dan ruimte in het lijf om de binnenheup naar voren te plaatsen en het binnen achterbeen onder de massa te plaatsen. Als dit allemaal lukt dan heb je aan de longe een goede lengtebuiging.
En een goede lengtebuiging is onmisbaar voor het goed opleiden van het paard.
Let alleen op dat het paard niet te laag gaat met zijn hoofd want dan heb je overstrekking van de rug en verliest de oefening zijn gymnastische waarde.

De kaptoom is dus een ideaal hulpmiddel voor jonge paarden en paarden die door slechte training niet meer instaat zijn om het lijf te ontspannen. Maar ook voor verder afgerichte paarden is het een mooie en prettige  manier van loswerken en ontspannen.

 

      

HIerboven zie je Luke (3 jaar) in een mooie ontspanning zijn gehele bovenlijn gebruiken, hij laat zijn onderhals mooi los en je kan zelfs zien dat hij zijn buikspieren al licht aanspant. Ondanks dat hij met een lagere hoofd/hals houding loopt loopt, zie je zeker op de eerste foto dat hij niet op de voorhand valt. Een ideale manier om een jong paard beter in balans te krijgen, te leren ontspannen en op een juiste manier aan te spannen.